Pastyrje a my
Bójaźn
Njebójśo se!” – Toś to wołanje janźela z gódownego tšojeńka Lukasowego ewangelija jo mě lětosa wósebnje blisko.
8A pastyrje běchu we tom samem kraju na pólu pśi tych buchtach, a hobzwarnowachu nocy swóju rědownju.
9A lej, janźel togo Kněza stupi k nim, a kšasnosć togo Kněza jich hobswěśi, a wóni se wjelgin bójachu.
10A janźel źašo nim: njebójśo se, pśeto lej, ja zapowědam wam wjelike wjaseleLk 2,8–10
Carna noc jo na póli, źož pastyrje wuźaržuju ze swójeju rědownju. A wóni se bóje rubjažnikow abo źiwych zwěrjetow. Pó słowje tam stoj: „A wóni se wjelgin bójachu.”Lk 2,9 Bóje se teke teje grozneje póstawy, kenž se jim zjawijo wesrjejź nocy.
Toś gódy se zachopiju z wjelikimi bójaznjami. Ale ta póstawa, kenž pśiźo z njebja dołoj w śamnej nocy, jo janźel, janźel Kněza. Ten groni: „Njedejśo se bójaś!” Ga móžomy jomu to wěriś? „Njebójśo se!” – to jo gódowne pósołstwo Biblije na pastyrjow, ale teke na nas, na wšyknych, kótarež se cuju sejźece w nocy žywjenja a se tšachaju.
Aktualna grasěrujuca pandemija wjeliki tšach wubuźi. To njejo jano tšach, na koronu zachórjeś, ale teke tšach pśed pśichodom. Uniwersita we Frankfurśe nad Mohanom jo se wopšašała 7000 młodych luźi, kake wustatkowanje korona na jich žywjenje ma. Wusej 45 % wót nich jo pśidało, až ma tšach pśed pśichodom. Jaden jo gronił, až rozdźělne měnjenja znicuju poměry, a towarišnosć se rozšćěpujo. Nichten njewě, kak se ma zaźaržaś. Drugi měni, až z pandemiju se wuwědobnijo, kak wažne socialne kontakty a śělne pśichylnosći su. Bóžko wšykno kamsy źo.
Tuchylu se musymy drje wjelgin bójaś wó žywjenje, kenž jo wobgrozone wót njewidobnego wirusa. Wšedne žywjenje, ak znajomy, jo mimo. Wirus napórajo, až kultura, zgromadnosć a wšo, což jo notne za žywjenje, jo w tšachośe, dla togo až bliskosć a małe wótstawki nam njetyju.
Bójmy se pśed wirusom, kenž miliony luźi pó cełem swěśe jo natyknuł a někotarych hundertowzynt jo wusmjerśił, kenž strowotniske systemy wobśěžkujo a zawody do konkursa nuzka. Eksistency na kulturnem pólu su wobgroźone a źěłowe městna w tšachośe. Móžomy wiźeś, až egoizm, gramota a wótpokazanje pśiběra. Wěrnosć se zegibjo z alternatiwnymi faktami. Hela pak njejo tam, źož se musymy wobgranicowaś, aby sebje a drugich šćitali. Hela njejo nagubka. Hela jo hynźi: Jo tam, źož wirus zmócnjujo głod, źož luźe w starcownjach a w lěgwach wuběgańcow wirusoju a drugim tšachotam njamógu wujś.
Měnim, až tšašne su te luźe, kenž žednogo respekta pśeśiwo realiśe togo swěta njepokazuju. Wóni pytaju winowatych a wobgrozuju rozglědniwych. Tšašne su wótere, kenž se gjarźe, až žednogo tšacha njamaju.
Noc a bójazń matej wjele woblicow.
Bójazń, až někomu, kenž wjelgin lubo mam, něco groznego se stanjo, abo až śěžko wochórjejo.
Bójazń, až wšykno, což som se nalodował, nadalej njewónoźujom.
Bójazń, až zwady eskalěruju, te zwady we familiji abo konflikty w towarišnosći.
Wjasele
Francojski spisowaśel Victor Hugo pisašo: „Pśichod ma wjele mjenjow: Za słabych jo zaměr, kenž nikula se njedajo dojśpiś. Za bójaznych jo njeznata tšachota. Za zmužnych jo wšak šanca.” W drugem teksće som raz cytał: „To, což za nami lažy, njejo nic pśeśiwo tomu, což we nas štycy.“ Ta sada mě gnujo. Za mnjo pokažo na pśibytnosć Boga, kótaregož we nas mamy. Wěsty źěl Boga jo we kuždem wót nas. Gaž to akceptěrujomy, móžo Bóže swětło we nas se swěśiś. Solidarnosć, empatija a zagronitosć mógu pśiběraś, teke w špatnych krizowych casach.
„Ja som swětło togo swěta“Jan 8,12 – „Wy sćo swětło togo swěta“Mt 5,14 – groni Jezus, ten Kristus.
W gódownem tšojeńku pśiźo jadna póstawa a zapowěźejo: Wjaselśo se. Groni to: Och, wšo buźo, jo poł tak tšašne? – Ně, tak to měnjone njejo. Starosći a bójazni njebudu kaž wudute.
Gódowne žycenje janźela co z nami něco cyniś. Ako pastyrje na póli njedejmy wobcakaś, co raz pśiźo. Mamy se wupóraś ze swójeje skósćonosći. Dejmy se pógnuś a pytaś w nocy tu pšawu drogu. A ako su se pastyrje rozbuźili mjazy sobu, dejmy teke my groniś: „Pójźćo, pójźomy do Betlehema!” „Pójźćo, my kšuśe gromadu źaržymy!“
„Njebójśo se!” – to gódowne žycenje njezaženjo noc žywjenja abo tšachoty pandemije. Co namakajomy, gaž se wupórajomy? Žedno šćitańske šćěpjenje pśez to złe a wšykne tšachoty togo swěta. Buźomy „to źiśetko namakaś, we pjeluchow pówite, a we žłobje lažece.”Lk 2,12 To móžo se zawózdaś ako njewuznamne. Ale namakajomy Boga samego, ako jo pśišeł na swět ako małe, bźezmócne źiśetko. Wótněnta jo Bog jaden wót nas, ale nic jaden, kenž se kněžy z mócu a grozbu. Njejsmy sami. To jo góźba se wjaseliś. Gódy su swěźeń lubosći a wjasela, nic swěźeń bójaznosći. Źinsa móžomy zacuwaś, až Bóža lubosć jo nam kradu bliska.
Lětosa jo wšykno hynac, se wšuźi wulicujo. Napšawdu? Rědnje źe by było, gaby mógali gódy gromaźe se swěśiś w tej Serbskej cerkwi, ako zwucony w slědnych lětźasetkach. To jo škóda, ale Bóže pósołstwo jo weto z nami. Gódy su pśetrali 30lětnu wójnu, su byli w nacijowej dobje, su w lěgwach a chórownjach. Njejo wažne, kak wuglěda gódowny bom, abo lěc pjaceń mamy, abo kak se błyšće dary. Gódy njejsu wótwisne wót wjelikego familijowego swěźenja, teke nic wót gódowneje namšy. To jo wšo wjelgin rědne, ale njejo notne. Tšojeńka wó naźeju su tam, ta gwězda jo tam. Dowěra jo tam, až snadny zachopjeńk z małym źiśetkom we žłobje nas pokazujo na wumóženje.
Wesrjejź togo komplikowanego swěta jo Bog z nami. Teke w tych špatnych casach móžom groniś: Wjaselśo se!
Prjatkowanje na serbskej gódownej namšy 2020.
Bibliske citaty pó: Biblija abo to zełe Sswėte Pißmo Starego a Nowego Teʃtamenta, do ßerʃkeje rėzy pcheʃtawjone, wot nowotki pilṅe pʃcheglėdane a pʃcheporėżane. Hala: Kanʃtein (1868)
Bildka: Žłobik w chóśebuskej Serbskej cerkwi (hsl)
Libotka 